ท่อคอนกรีตเสริมเหล็กถือเป็นส่วนประกอบที่สำคัญในการวางระบบระบายน้ำ ให้สามารถลำเลียงน้ำดีและน้ำเสียไปยังพื้นที่ที่ต้องการได้อย่างมีประสิทธิภาพ
สามารถใช้ท่อคอนกรีตเสริมเหล็กสำหรับระบบระบายน้ำได้ทั้งในครัวเรือน ในโรงงานอุตสาหกรรม และในงานก่อสร้างถนน เป็นต้น
และเพื่อประสิทธิภาพสูงสุดในการวางระบบท่อระบายน้ำ การเลือกท่อคอนกรีตเสริมเหล็กให้ถูกชนิดกับจุดประสงค์ที่ต้องการใช้จึงเป็นสิ่งจำเป็น รวมถึงควรคำนึงถึงหลักโครงสร้างการรับน้ำหนักและความเหมาะสม ทางด้านวิศวกรรมเป็นสำคัญ เพื่อให้โครงสร้างพื้นฐานสาธารณูปโภคในงานก่อสร้างนั้นๆได้มาตรฐาน และสามารถมีระยะเวลาการใช้งานที่คงทนยาวนาน
ดังนั้น ท่อคอนกรีตเสริมเหล็ก สามารถแบ่งประเภทตามลักษณะและจุดประสงค์การใช้งานได้ 4 ชนิด ดังนี้
1. ท่อคอนกรีตเสริมเหล็กแบบปากลิ้นราง (Tongue and Groove Pipe): ท่อปากลิ้นราง ถือเป็นท่อคอนกรีตเสริมเหล็กที่นำมาใช้งานอย่างแพร่หลายในงานวางระบบระบายน้ำทั่วไป โดยมีลักษณะเป็นท่อกลม เหมาะสำหรับงานระบายน้ำทั่วไปทั้งในอาคารบ้านเรือน โรงงาน และงานระบายน้ำเสียในงานก่อสร้างถนน โดยการเลือกท่อประเภทนี้ ให้คำนึงถึงคุณภาพด้านการรับกำลังว่ามีมากน้อยเท่าใด หากงานก่อสร้างที่ใช้พื้นที่ไม่มีรถบรรทุกหนักวิ่งผ่านประจำ ก็สามารถใช้ท่อปากลิ้นรางคสล.และท่อชนิดไม่เสริมเหล็ก แต่ถ้าหากต้องคำนึงถึงการรับน้ำหนักหรือรับกำลังมากเป็นพิเศษ ก็ควรใช้ท่อปากลิ้นรางที่ผลิตตามมาตรฐานอุตสาหกรรมคุณภาพชั้น 1 ถึง 4 (ท่อ มอก. 1 ไปจนถึงท่อ มอก. 4) ให้เลือก
2. ท่อคอนกรีตเสริมเหล็กแบบปากระฆัง (Bell and Spigot):ท่อปากระฆัง เป็นท่อคอนกรีตเสริมเหล็กที่ปากท่อบานออกมีรูปร่างคล้ายระฆัง ด้วยคุณสมบัติที่สามารถป้องกันการรั่วซึมได้ดี จึงมักนำมาใช้กับระบบระบายน้ำเสียหรือน้ำที่เป็นมลพิษจากโรงงานอุตสาหกรรม โดยจะสวมแหวนยางไว้ระหว่างท่อเพื่อป้องกันการรั่วซึม และในด้านของคุณภาพการรับกำลัง ก็ให้เลือกท่อปากระฆังตามคุณภาพมาตรฐานอุตสาหกรรมที่ต้องการ โดยมีท่อคอนกรีตเสริมเหล็กแบบปากระฆัง ที่ผลิตตามมาตรฐานอุตสาหกรรมคุณภาพชั้น 1 ถึง 4 (ท่อ มอก. 1 ไปจนถึงท่อ มอก. 4) ให้เลือก
3. ท่อคอนกรีตเสริมเหล็กแบบสี่เหลี่ยม (Box Culvert): ท่อคอนกรีตเสริมเหล็กแบบสี่เหลี่ยมสามารถระบายน้ำได้ในปริมาณมาก มีความคงทนแข็งแรง และรองรับน้ำหนักได้มาก นำมาใช้ในงานระบบระบายน้ำบริเวณพื้นที่ลำคลอง หรือบริเวณที่มีการสัญจรด้วยรถยนต์ โดยท่อสี่เหลี่ยมจะแบ่งได้เป็น 2 ชนิด คือชนิดใช้บริเวณใต้ทางเท้าที่จะใช้ท่อที่มีมาตรฐาน มอก.1164-2559 และชนิดใช้ใต้ผิวจราจรที่มีรถสัญจร เช่นถนนทางหลวง จะใช้ท่อที่มีมาตรฐาน มอก.1166-2559
4. ท่อคอนกรีตเสริมเหล็กแบบดันลอด (Jacking Pipe): ท่อดันลอด จะใช้สำหรับงานดันท่อโดยเฉพาะ งานดันท่อเป็นรูปแบบของงานวางระบบระบายน้ำรวมถึงงานร้อยสายไฟใต้ดินที่กระทบต่อการจราจรและสิ่งแวดล้อมค่อนข้างน้อยเพราะไม่มีการขุดเปิดแนว แต่จะเจาะอุโมงค์ขนาดเล็กแล้วดันท่อลอดเข้าไปด้วยการควบคุมงานจากด้านบนผิวดิน
ด้วยเหตุนี้ ท่อดันลอดจึงจะต้องมีความแข็งแรงเพียงพอที่จะรับแรงดันต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นน้ำหนักกดทับด้านบน แรงดันดิน แรงดันน้ำ และแรงดันจากแม่แรงไฮดรอลิคที่ใช้ในงานดันท่อ ทำให้ท่อคอนกรีตเสริมเหล็กทั่วไปไม่สามารถนำมาใช้ในงานดันท่อได้ เนื่องจากท่ออาจแตกร้าวเสียหายได้หากมีสภาพไม่แข็งแรงเพียงพอ
จึงเห็นได้ว่าการเลือกท่อคอนกรีตเสริมเหล็กให้ถูกกับงานถือเป็นสิ่งที่สำคัญ เพื่อที่จะทำให้งานก่อสร้างระบบระบายน้ำนั้นๆ คงทนและได้มาตรฐาน การสั่งผลิตภัณฑ์ท่อคอนกรีตเสริมเหล็กจากบริษัทที่มีประสบการณ์และได้รับความไว้วางใจ ก็ถือเป็นเรื่องสำคัญเช่นกัน
และด้วยมาตรฐานการควบคุมคุณภาพการผลิตที่มีขั้นตอนการทดสอบแรงอัดแตกและแรงกดท่อสูงสุดด้วยวิธี Three Edge Bearing Test ซึ่งเป็นเกณฑ์ที่ได้มาตรฐานกระทรวงอุตสาหกรรม ทำให้ บริษัท กวีวรรณผลิตภัณฑ์คอนกรีต จำกัด และบริษัทฉวีวรรณคอนกรีต 1971 จำกัด เป็นหนึ่งในผู้ผลิตและจัดจำหน่ายท่อคอนกรีตเสริมเหล็กชั้นนำของประเทศ ที่คงคุณภาพความแข็งแกร่งทนทานของผลิตภัณฑ์และความสามารถรองรับทุกวัตถุประสงค์ของการใช้งานผลิตภัณฑ์ได้อย่างยั่งยืน
Cr. https://www.kconcrete.co.th/สาระน่ารู้ท่อคอนกรีตเสริมเหล็กแต่ละชนิด/